Koppels vinden het soms heel belangrijk om de inhoud van hun conflict goed tot in het kleinste detail te delen met mij, terwijl ik heel vaak merk dat het helemaal niet over de inhoud gaat, maar om wat er achter deze inhoud gebeurd. Enkele jaren geleden hoorde ik het verhaal van 'de chocopot' op een opleiding emotie focust therapie. Ondertussen heb ik het al heel vaak in mijn praktijk verteld.
Het gaat ongeveer als volgt.
Het is zaterdagochtend, Els heeft veel te doen, het was een drukke week en ze vraagt als haar man Bert voor haar naar de winkel kan gaan. Wanneer hij naar de winkel gaat vertrekken zeg ze nog snel: Oh ja, breng ook nog chocopasta mee, die is op. Neem Nutella hé, de andere eet ik niet.
Een uur later komt Bert terug van de winkel, gepakt en gezakt. Els is de kinderen aan het helpen met hun huiswerk terwijl ze op en af lopend ook nog aan het strijken is. Ze kijkt de keuken in wanneer Bert de inkopen in de kasten zet. Plots ziet ze de chocopot, 'Kwatta'. Ze kan haar ogen niet geloven en zegt: "Kwatta, je hebt Kwatte meegebracht! Ik had nog zo gezegd Nutella, allé nu, waarom doe je dat, dat snap ik niet. Ik zei het je nog en je weet toch dat ik die niet eet en toch brengt je die mee."
Bert die op het drukste moment van de dag doorheen de winkel liep en zelf ook nog heel wat te doen heeft, zegt gepikeerd: "Ja sech als het niet goed is, dan ga je voortaan maar zelf. "
Els wordt boos en zegt: "Als je zo een simpele opdracht nog niet eens kan doen."
Waarop Bert gefrustreerd zegt: "Het is ook nooit goed voor u, wat ik ook doe."
Els zegt: "Ik doe hier haast alles alleen en het kleinste wat ik u vraag, kan je niet eens voor mij doen. Ik sta er altijd alleen voor." Bert zegt boos: "Ik zal wel terug naar de winkel gaan hoeveel potten Nutella wil je hebben 10 zeg het maar, met u gezaag ook altijd, waar gij weer een spel van kunt maken."
En de ruzie verergerd en verergerd over een pot chocopasta.
Maar wat gebeurd er hier vanbinnen bij Els en Bert.
Wanneer Els aan Bert vraagt om haar favoriete chocopasta mee te nemen en Bert dit niet doet, dan denkt Els waar dacht Bert aan bij de rek van de chocopasta's, duidelijk niet aan mij. Ben ik dan niet voldoende van belang voor hem, ziet hij me nog wel graag genoeg? Els voelt zich extra kwetsbaar omdat het heel erg druk is en ze zichzelf voorbij aan het lopen is.
In plaats van aan Bert te vragen, ben ik nog belangrijk genoeg voor je, ben je nog met mij bezig, zie je me nog graag? Zegt ze: "Kwatta, je hebt Kwatta meegebracht!..." Waarop Bert niet hoort: ben ik nog belangrijk genoeg, ben je wel met mij bezig? Nee, hij hoort: je deed het (weer)niet goed. Zijn gevoel van het niet goed genoeg doen wordt geraakt en daar zal hij op reageren. Hij kent dit gevoel het nooit goed genoeg te doen, hoe hard hij als kind ook zijn best deed, het was nooit goed genoeg voor zijn vader. Hij kon de teleurstelling als kind heel hard voelen, wat hij ook deed het lukte hem niet om te voldoen aan zijn vaders verwachtingen. In dit geval reageert Bert met: "Ja sech als het niet goed is, dan ga je voortaan maar zelf. " Hij wil van Els horen dat hij als partner het goed doet, want anders wordt zijn gevoel niet goed genoeg te zijn geraakt en voelt hij zich onmachtig.
Els hoort de reactie van Bert en voelt zich nu nog minder geliefd door Bert en nog minder van betekenis voor hem, waardoor ze nog harder gaat reageren, een reactie die op zijn beurt Bert nog meer raakt in zijn gevoel, ik doe het niet goed genoeg. Nu is de cirkel compleet en raakt het koppel elkaar harder en harder in elkaars pijnpunten.
Wanneer het conflict is gaan liggen kunnen Bert en Els misschien wel tegen mekaar zeggen waarom ze zo geraakt waren. Daarom zeg ik aan mijn koppels die ik begeleid dat ze het ijzer moeten smeden als het KOUD is. Een smid zal het niet met me eens zijn. Maar wanneer we geraakt zijn, kunnen we vaak de ander zijn pijn niet zien, niet horen wat er achter het verhaal eigenlijk gezegd wordt en kunnen we vaak ook niet rustig zeggen wat er eigenlijk bij ons vanbinnen gebeurd waardoor we zo van streek zijn. Als het terug is gaan liggen kunnen we dit vaak wel. Maar dan moeten we wel bereid zijn om het risico te nemen om ons kwetsbaar op te stellen ten aanzien van onze partner. Wanneer we van achter ons beschermend muurtje met mekaar gaan spreken is het moeilijk om terug in verbinding met mekaar te gaan.
In therapie kan een koppel in dit proces ondersteund worden en kunnen we samen nagaan wat er achter de inhoud gebeurd.